ده كيلو بال مگس، حفظ كردن تمام ديوان حافظ يا كل شاهنامه فردوسي، سفر به 120 كشور دنيا، 10 هزار ليتر بنزين، 10 رأس آهوي وحشي، چندين كيلو پوست پياز و دست و پای آقاي داماد و... این روزها از این دست مهريه‌هاي عجيب و غريب و غیرانسانی زیاد می‌شنویم که تیتر خبرها می‌شود و کلی جنجال به پا می‌کند. اما عجيب‌تر از همه‌ی اينها، قلب مادرشوهر بود كه چند روز پیش، سهم مهريه‌ی دختري جوان شد! پسری که از روي شور جواني عاشق دخترخانمی شده بود، به هر نحوی خانواده‌اش را به این ازدواج راضي كرد. خانواده دختر هم به بهانه‌ی خام بودن و جوان بودن داماد، به غیر از تعداد سکه‌های فراوان توافق شده، ضمانت بيشتري طلب کردند. و اين بار، قلب مادر شوهر بینوا هدف مهریه قرار گرفت! مهریه‌ای که حتی فکر کردن به آن هم ترسناک است! اینطور نیست؟

اصلا خود این کلمه‌ی مهريه به اندازه‌ی کافی خانواده‌هاي زيادي را درگير كرده است. چه فعلن مجردهایی را كه قصد ازدواج دارند و چه زوجهای جوانی كه به سلامتی سر خانه زندگیشان رفته‌اند! اما گذشته از مهريه‌هاي سنگين که این روزها گریبان خیلی از خانواده‌ها را گرفته، این مهریه‌های فوق‌شگفت‌انگيز قوز بالاقوز شده‌اند. طوری که آدم به عقل دو طرفی که این شروط را ‌گذاشته و یا قبول می‌کنند شک می‌کند! تازه نکته‌ی تاسف‌بار اینکه اگر کار برای گرفتن اینگونه مهریه‌ها به دادگاه و شكايت نکشد، شايد هيچ‌وقت کسی از عمق فاجعه خبردار نشود. با اين حال كساني كه براي ازدواج به سراغ اينگونه مهريه‌ها مي‌روند هم برای خودشان هزار و يك دليل دارند. شاید ترس از آينده آنها را به سمت و سوی این گونه مهریه‌ها می‌برد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آيا ثبت اينگونه مهريه‌ها اصلا قانوني است؟ و کلا چه ‌مهریه‌ای را قانونی می‌نامند؟ مواد 1078تا 1082قانون مدني موادي است در خصوص مهريه و شرايط آن.
آنها را با هم بخوانیم:

الف: مهريه ماليت داشته باشد
یعنی داراى ارزش اقتصادى و قابل خريد و فروش باشد. براى نمونه نمى‌توان آب دريا يا هوا (مگر هوا در زير آب) را مهر قرار داد.

ب: قابل تمليك باشد یعنی قابل نقل و انتقال باشد و زن بتواند به محض وقوع عقد آن را به ملكيت خود درآورد و يا مرد آن را در اختيار زن قرار دهد. براى مثال مشتركات عمومى مانند بوستان‌ها، فضاى سبز، جاده، خيابان و موقوفاتی كه قابل تمليك به وسيله اشخاص نمى‌باشند را نمى‌توان به عنوان مهر تعيين كرد و يا مالى كه متعلق به ديگرى است يا به دليل بدهى به ديگرى در توقيف است (از طريق مراجع قانونى) نمى‌توان مهر باشد مگر اينكه با اجازه غير يا با رضايت طلبكار باشد. بنابراين مالى كه مهر قرار داده مى‌شود بايد مالك آن شوهر باشد ولى ملك ديگرى را هم با اجازه و اذن مالك مى‌توان مورد مهر قرار داد اگر مالك ملك و صاحب مال اجازه ندهد شوهر بايد مثل يا قيمت آن را بدهد.

ج: معلوم باشد
معلوم بودن مهر اين است كه مقدار و جنس و وصف آن مشخص باشد به وسيله وزن كردن يا كيل (پيمانه) يا به عدد يا مشاهده و با توصيف رفع ابهام شود مانند ده متر پارچه يا سى كيلو گندم و در بعضى موارد نيز وصف شىء از طريق حواس حاصل مى‌شود: مانند بوى عطر يا زعفران يا گلاب يا طعم ترشى و از اينگونه اشيا.

هرگاه مهر، عين معين باشد مى بايستى هنگام عقد موجود باشد والا تعيين مهر، باطل خواهد بود. (مستنبط از ماده 361 قانون مدني.)

د: معين باشد:
مهر بايد طورى معين شود كه مردد نباشد، به عنوان مثال يكى از دو خانه يا يكى از دو اتومبيل نباشد، بايد كاملاً معين شود كه چه چيزى به عنوان مهر تعيين مى‌شود.

ه: داراى منفعت عقلايى و مشروع باشد
مهر بايد منفعت عقلايى و مشروع داشته باشد، چيزى كه قانون، فروش يا استعمالش را منع كرده است مانند مشروبات الكلى يا موادمخدر، نمى‌توان مهر قرار داد.
مهريه بايد حلال باشد. گوشت خوك ، مردار، شراب يا چيزهايى كه مالكيت آن براى مسلمانان مشروع نيست را نمى‌توان مهر قرار داد و در صورتى كه مهر قرار داده شود چنين مهرى باطل است ليكن عقد صحيح است و بنابر شرايط موجود، بايد مهرالمثل يا مهرالمتعه تعيين نمايد.

و: قابل تسليم باشد
شوهر بايد قدرت تسليم مهر را به زن داشته باشد، مالى را كه در دريا غرق شده يا در جاى نامعينى پنهان است و قابل دسترسى نيست، نمى‌توان به عنوان مهر تعيين كرد، مگر اينكه زن به تنهايى، يا با كمك ديگران بتواند آن را تحصيل كند و به دست آورد. شرایط مهریه‌ها را با هم مرور کردیم و بنابراين فهمیدیم که مهريه‌هاي عجيبی چون قلب مادرشوهر فلکزده، قانوني نيستند و در دفاتر اسناد رسمي نبايد به ثبت برسند. ثبت اينگونه مهريه‌ها غيرقانوني است و عاقد وظيفه دارد در موردي كه مهريه غيرمتعارف باشد آن را ثبت نكند.

حرف آخر اینکه فعلن مجردهای عزیز و همسران جوان آینده! این مهريه‌هاي سنگين و عجيب و غريب كه تصور می‌کنید پايه‌هاي زندگي را محکم می‌کند هيچ تاثيري در دوام زندگي مشترك ندارد. بلکه بیشتر باعث منفی‌بافی و بدبینی طرف مقابلتان می‌شود! یادتان نرود اگر پاي اختلاف و ناسازگاري پيش بيايد، تمام سكه‌هاي دنيا هم نمي‌توانند باعث ادامه زندگي مشترك شوند. پس با کینه و دشمنی و تعیین مهریه‌هایی چون قلب مادرشوهر بیچاره، دستی‌دستی زندگی خود را به سوی سراشیبی جدایی نکشانید! عروس خانم عزیز! فراموش نکن که شاید یک روزی خود تو هم مادرشوهر بشوی و صاحب عروس. آیا دوست داری آن روز هم...؟
هدیه میرمرتضوی

منبع: