گفتگو با دکتر مهدي حسن زاده روان پزشک

آيا تاکنون با پيشامدهاي ناکام کننده‌اي در زندگي مواجه شده‌ايد، طوري که دلتان بخواهد به همه چيز خاتمه دهيد؟ آيا تاکنون مرگ به عنوان راه حلي بهتر از مبارزه با زندگي برايتان مطرح شده است؟ بسياري از مردم در دوره‌اي از زندگي خود به مرگ فکر کرده‌اند، ولي تعداد بسيار کمي از آنها واقعا به خودکشي عمل مي‌کنند. بحران خودکشي تجربه‌اي مغشوش کننده ، دردناک و سخت است که عوامل مختلف اجتماعي فرهنگي و اقتصادي در ان نقش دارد.روز جهاني پيشگيري از خودکشي بهانه اي بود براي گفتگو با دکتر مهدي حسن زاده روان پزشک و داراي فلو شيپ پيشگيري از خودکشي.گفتگوي حاضر علل خودکشي را بررسي مي کند...
به اعتقاد شما با توجه به افزايش بيماري هاي روحي ايا مي توان گفت اين بيماري ها عاملي براي خودکشي است؟ خودکشي در کشورهاي مختلف تفاوت دارد. در کشورهاي غربي حدود 90 درصد بيماري‌هاي روان‌پزشکي موثر است اما در مشرق‌زمين به 40 تا 50 درصد مي‌رسد.در کشور ما عوامل اجتماعي و فرهنگي نقش پررنگ‌تري دارند. در ايران کساني که دست به خودکشي مي‌زنند تکانشي عمل مي‌کنند يعني تصميم لحظه‌اي مي‌گيرند حتي قتل‌ها هم اين‌گونه است ولي در کشورهاي غربي کمترچنين خودکشي ديده مي شود. در شهرهاي غربي کشورزن‌ها به فکر خودکشي مي‌افتند. زود به فکر خودسوزي مي‌افتند. رسانه‌ها در انتخاب خودکشي نقش مهمي دارند. .. خودکشي در کشور ايران بيشتر در چه قشري ديده مي‌شود؟ چند تعريف است که از خودکشي مي‌کنيم. تعريفي علمي با تعريف رسانه‌ها تفاوت مي‌کند. رفتار خودکشي، فکر خودکشي، طرح خودکشي، اقدام به خودکشي و مرگ همه تعاريف جداگانه‌اي هستند. اقدام به خودکشي زماني است که فرد دست به خودکشي بزند ولي ممکن است موفق نشود.. اصطلاح خودکشي موفق يا خاتمه‌يافته در هنگامي گفته مي شود که شخص فوت مي‌شود. WHO گفته اصطلاح ارتکاب هم در مورد خودکشي استفاده نشود.به دليل انکه فرد جرمي مرتکب نشده چون فرد مشکلي داشته است به فکر خودکشي افتاده است. در ايران شايع‌ترين گروه که خودکشي مي کنند زنان خانه‌دار هستند و الگوي ما مثل چين دارد مي‌شود. در چين زنان بيشتر از مردان خودکشي مي‌کنند. نقش عوامل فرهنگي و اجتماعي در اين امار خيلي مهم است. ازدواج تحميلي،خشونت ومشکلات فرهنگي و علاوه بر ان طلاق در برخي مناطق راحت نيست. در برخي مناطق طلاق ننگ است.خودسوزي زنان مربوط به استان‌هاي غربي است واخيرا در استان‌هاي شمالي مثل گلستان رشد دارد پيدا مي‌کند. به جه دليل در برخي مناطق زنان خودسوزي را انتخاب مي کنند؟ در برخي مناطق خود کشي را ننگ مي دانندو بسياري از سنتهاي غلط در برخي مناطق وجود دارد که به طور مثال زن با لباس سفيد مي رود خانه شوهر با لباس سفيد هم بايد بيرون بيايدو همچنين خشونت عليه زنان در برخي مناطق زياد است .علاوه بر اين خودکشي کردن در برخي مناطق تابو است در نتيجه خودسوزي مي کنند . خودکشي در چين از طريق حشره‌کش‌ها و‌ آفت‌کش‌ها مد است در ايران قرص خوردن زياد ديده مي شود. 99 درصد کساني که قرص مي‌خورند نجات مي‌يابند چون زود به بيمارستان منتقل مي‌شوند. کساني که خودسوزي مي‌کنند 70، 80 درصد مي‌ميرند و دچار عوارضي مي‌شوند که گاهي آرزو مي‌کردند کاش مي‌مردند.ما معتقديم امار خودکشي در کشورمان واقعي نيست چون خيلي از افراد خودکشي را اعلام نمي کنند و مي گويند مرگ به دليل سکته قلبي بوده است.نکته حايز اهميت نقش رسانه ها در باب کردن نحوه خودکشي است.نبايدبه گونه اي عمل کنيم که خودکشي را جا بيندازيم و نبايد هم به عنوان يک ننگ و عار باشد. روان‌پزشکان معتقدند هر فرد در زندگي‌اش ممکن است به فکر خودکشي بيفتد. شما به خودکشي در زنان اشاره کرديدمهم‌ترين عاملي که سبب خودکشي در مردان مي‌شود چيست؟  خودکشي تک عاملي نيست و نتيجه ده‌ها عامل است. جواني به دليل کنکور و يا شکست عشقي خودکشي مي کندتنها به اين دليل نيست که حودکشي کرده است بلکه ضعف هاي مختلفي فرهنگي و اجتماعي از سال‌ها قبل در فردوجود داشته است که سبب خودکشي فرد شده است.به طور مثال يک ساختمان چوبي موريانه‌خورده باشد و يک گربه روي ساختمان بپرد و بگوييم اين گربه باعث ريزش ساختمان شده است. بيکاري، ازدواج تحميلي، عوامل زيست‌شناسي فرهنگي جامعه‌شناسي تاثيرگذار هستند. علت خودکشي در مردان مساله بيکاري ومشکلات اقتصادي و عدم توانايي ازدواج است و همچنين اعتياد به روان‌گردان‌ها عا مل بسيار مهمي در خودکشي است. سازمان جهاني بهداشت يکي از عوامل خودکشي را دوگانگي ارزشها در نتيجه صنعتي شدن جوامع ذکر مي کند اين قضيه چه ميزان در کشور ما صدق مي کند؟ کشورهايي که در حال گذار هستند نسل جوان يک مشکل هويتي ÷يدا مي کند به گونه اي که با گذشته خود قطع رابطه کرده و يک اختلال هويت پيدا مي‌کند. اين قضيه در کشور ما هم صادق است.علاوه بر ان چون ما سال‌هاي بعد از جنگ را مي‌گذرانيم. بعد از پايان جنگ آمار خودکشي بالا مي‌رود. با رکود اقتصادي آمار خودکشي در سطح جهان بالا رفت. چه اقداماتي مي‌توان براي جلوگيري از خودکشي در جوامع انجام داد؟ اعتماد به نفس يک عامل پيشگيرانه در خودکشي است و خانواده ها بايد اعتماد به نفسجوان‌ها را افزايش دهند است. هر چه ايمان به خدا بيشتر باشد، هر چه حمايت‌هاي اجتماعي بيشتر باشد امار خودکشي پايين تر خواهد بود. اين حمايت ها بايد از خانواده شروع ‌شود ودر سطح جامعه گسترش پيدا کندبه طور مثال يک بازنشسته مطمئن باشد اينده خود و خانواده اش تامين خواهد بود . وزارت بهداشت چه اقدامي براي پيشگيري از خودکشي در اين مورد انجام داد؟ من اين جديت را در وزارت بهداشت نمي‌بينم.. قرآن براي جان آدم‌ها خيلي ارزش قايل است. خودکشي از آن مرگ‌هايي است که تا 90 درصد قابل پيشگيري است. در تهران سازمان پيشگيري از خودکشي نداريم. در قبل از انقلاب داشتيم. در تمام دنيا تلفن‌هايي است که شما به مرکز پيشگيري از خودکشي وصل مي‌شويد. افرادي که قصد خودکشي دارندو يا به قصد خودکشي قرص خوردند با اين مراکز تماس مي گيرند و کمک مي خواهند ولي ما چنين مراکزي را نداريم. اموزش مهارت‌هاي زندگي نقش بسيار مهمي در پيشگيري از خودکشي دارد. نقش رسانه‌ها در پيشگيري از خودکشي کجاست؟ رسانه‌ها مثل شمشير دولبه عمل مي کنند هم مي توانند باعث کاهش و هم افزايش خودکشي شوند رسانه ها بايد. مهارت‌هاي زندگي و اجتماعي را آموزش مي‌دهند و اگر يک کيس خودکشي را معرفي کنند بگويند قابل پيشگيري است تقليد نقش مهمي در خودکشي دارد.علاوه بر ان امار خودکشي را پر رنگ نکنندبعد تيتر جذاب در مورد خودکشي نزنندو عکس نيندازند خصوصا اگر فرد يک هنرپيشه معروف يا استاد دانشگاه باشد.به طور مثال خودکشي مترو را نبايد اصلا نشان بدهند و يا خود سوزي ها نبايد در رسانه ها منعکس شود چون مد مي‌شود و قبح ان ميريزد وافراد سريع تقليد مي کنند.
منبع :سلامتیران