موارد خاص طبی در درمان با متادون
متادون در حاملگی
مشكلات اصلی سوءمصرف اپیاتها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد، كاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR
متادون درمان امن و انتخابی سوءمصرف مواد در حاملگی
در مطالعات اثرات طولانیمدت ناشی از مصرف متادون در مادر حامله، در بچه دیده نشده است.
فواید:
تثبیت سبك زندگی
كاهش یا تخفیف مصرف غیرقانونی مواد
تسهیل دستیابی به مراقبتهای بارداری و پس از زایمان
جلوگیری از تكرار دورههای ترك و مسمومیت ناشی از مصرف مواد كه میتواند منجر به ناهنجاریهای جنینی و سقط گردد.
كاهش مرگ و میر نوزاد، بهتر شدن وزن تولد و رشد
دوز متادون در زنان حامله باید كافی باشد تا از عود یا استفاده از مواد غیرقانونی جلوگیری شود.
دسترسی بیولوژیك متادون در مراحل آخر حاملگی كاهش مییابد ( افزایش حجم پلاسما، افزایش پروتئینهای پلاسما). ممكن است لازم باشد كه دوز را به صورت تقسیمشده (divided) داده یا میزان متادون را افزایش داد تا از علایم ترك جلوگیری شود.
در صورت لزوم كاهش دوز، این امر باید بسیار تدریجی صورت گیرد. مثلاً 5/2 میلیگرم هر 2 هفته، تا از سقط، دیسترس جنینی یا زایمان زودرس جلوگیری شود.
عدهای معتقدند در سه ماهة اول و سوم، به هیچ عنوان نباید كاهش دوز اتفاق بیفتد.
كودكانی كه از مادران تحت درمان با متادون متولد میشوند، ممكن است علایم ترك نشان دهند.
متادون در شیردهی
هدف از درمان نگاه دارنده یاری به بیمار برای تندرستی وی است.
اگر وضعیت مادر مناسب بوده و HIV مثبت نباشد، بهتر است به نوزادش شیر بدهد.
ترشح متادون در شیر متغیر است (اتصال به پروتئین) و ممكن است علایم ترك نوزاد را تخفیف بدهد.
حداكثر دوز متادون در مادر: 80 میلی گرم
HIV+
به دلیل مسائل طبی، روانی و اجتماعی ممكن است لازم به خدمات جانبی اضافی باشد.
به دلیل تداخل بین داروهای ایدز و متادون، نیاز به مانیتور دقیقتر است ( مثلاً افزایش دوز در صورت لزوم)
ممكن است به دلیل مسائل ناشی از بیماری، نیاز به انعطافپذیری بیشتری راجع به مراجعة روزانه باشد.
Polydrug use
در اين شرايط بايد مشكوك به مصرف چند ماده شد:
مسموميت مكرر دارويي
وضعيت طبي و رواني مختل
20% از كساني كه تحت درمان نگهدارندة متادون هستند، به بنزوديازپين و 5% به الكل وابسته هستند.
ادامة مصرف مواد ميتواند منجر به مشكلات ارتباطي، اجتماعي و شغلي، بيماريهاي عفوني و درگيري در جرم و جنايت شود.
اقدامات درماني:
بررسي تداخلات دارويي
حمايتهاي رواني اجتماعي
بررسي از جهت افزايش دوز درماني متادون
تصميمگيري جهت ادامه يا قطع درمان متادون
Analgesia
تخفيف درد در اين بيماران نيز بايد مانند ديگر بيماران انجام گردد.
به دليل تحمل به اپيوييدها، بيماراني كه متادون ميگيرند براي تخفيف درد نياز به دوزهاي بالاتر اپيوييد دارند.
در اين بيماران نميبايست از داروهاي آگونيست نسبي مانند بوپرنورفين استفاده كرد، چرا كه باعث ايجاد علايم ترك ميگردد.
Psychiatric comorbidity
اغلب مصرفكنندگان اپيوييد علايم اضطراب و افسردگي را در حين مراجعه به درمان دارند.
در اغلب مطالعات، وجود علايم روانپزشكي با پيامد درماني بدتر همراه بوده است.
در بعضي از مطالعات درمان نگاهدارندة متادون موجب كاهش ناراحتيهاي روانپزشكي گرديده است.
رواندرماني در كنار درمان نگاهدارنده براي موارد متوسط و شديد بيماريهاي روانپزشكي مفيد بوده، ولي در موارد خفيف تاثير چنداني ندارد.
در يك مطالعه در استراليا، مصرف داروهاي ضدافسردگي همراه با ميزان بالاتر مصرف چند مادة مختلف و ناراحتيهاي روانپزشكي و ميزان بالاتر مسموميت با هرويين همراه بوده است.
ميزان بالاتر مسموميت، بهخصوص با ضد افسردگيهاي سهحلقهاي همراه بوده است.
مگر در صورت وجود انديكاسيون خاص، SSRIها به TCA ها ارجح هستند.
تداخلات دارويي
داروهايي كه منعكنندة آنزيم CYP450 بهخصوص 3A4 هستند، باعث افزايش سطح متادون ميگردند:
سايميتدين، سيپروفلوكساسين، ديهيدروارگوتامين، فلوكونازول، كتوكونازول، اريترومايسين، كلاريترومايسين، وراپاميل.
SSRIs : فلوكستين، فلووكسامين، پاروكستين، سرترالين
نفازودون، ونلافاكسين
گريپفرويت
داروهايي كه با مكانيسمهاي ديگر باعث افزايش سطح خوني متادون ميشوند:
ديازپام و بنزوديازپينهاي ديگر
ديسولفيرام
اتانول
امپرازول
كلرامفينكل
داروهايي كه با القاي آنزيم CYP450 باعث كاهش سطح خوني متادون ميشوند:
باربيتوراتها: فنوباربيتال، پنتوباربيتال، بوتاباربيتال، سكوباربيتال.
كاربامازپين، فنيتويين
دگزامتازون
اتانول (مصرف مزمن)
داروهاي درمان ايدز: nelfinavir, lopinavir, ritonavir, efavirenz
ريفامپين
داروهايي كه با مكانيسمهاي مختلف، سطح متادون را پايين ميآورند:
آسكوربيك اسيد
(tobacco كاهش تاثير متادون)
هرويين
كوكايين
داروهايي كه تجويزشان با متادون ممنوع است:
بوپرنورفين، نالبوفين، پنتازوسين
آنتاگونيستهاي اپيوييد (نالتركسون، نالوكسان)
ترامادولن
گردآورنده: اداره پيشگيري وزارت بهداشت
پاسخ با نقل قول
