رشد پیش از تولد؛ رویدادی شگفت‌انگیز160 سال پیش منتقد انگلیسی نوشته است که 9 ماه پیش از تولد احتمالاً باید خیلی جالب‌تر از 70 سال بعد از تولد باشد و رویدادهای جالب‌تری را شامل شود. در فاصلۀ انعقاد نطفه و تولد، انسانی که در ابتدای شروع زندگی تنها یک سلول است و با چشم غیرمسلح قابل رؤیت نیست، به توده‌ایی تبدیل می‌شود که ۳ کیلوگرم وزن دارد و از 200 میلیارد سلول تشکیل می‌شود. انسان هرگز در زندگی خود، رشدی چنین سریع و مهم که در دورۀ بین انعقاد نطفه و تولد دارد، پیدا نخواهد کرد و یا به این اندازه در همۀ جنبه‌ها گسترش نخواهد یافت. در این دورۀ سرنوشت‌ساز انسان با هم‌زبانی بسیار کامل و همبستگی‌های بسیار دقیقی که هرگز در کل زندگی خود نشان نخواهد داد، رشد می‌کند.
سه مرحله برای یک قهرمان:بارداری دوره‌ایی است که در آن جنس ماده پستانداران، بچه‌های خود را از لحظۀ انعقاد نطفه تا تولد با خود حمل می‌کند. در مورد زن این مدت تقریباً بین 266 تا 280 روز بعد از آخرین عادت ماهانه طول می‌کشد. جنین‌شناسان دورۀ بارداری را به سه مرحله تقسیم می‌کنند که در این سه مرحله عملیات بسیار پیچیده و آشکار زندگی روی می‌دهد که این مراحل به ترتیب عبارت‌اند از نطفه‌ای، شبه‌جنینی یا رویانی، و جنینی.    
اولین مرحله: مرحله نطفه‌ای، از لحظه انعقاد نطفه تا پایان هفته دوم طول می‌کشد. از ویژگی‌های این مرحله، رشد تخم بارور شده و ایجاد ارتباط بین آن و مادر است. چند ساعت پس از انعقاد نطفه و از طریق تقسیم سلولی رشد شروع می‌شود و تخم بارور شده به حرکت چهار روزه خود در طول لوله رحم و به طرف رحم ادامه می‌دهد. در طول دو یا سه روز تخم بارور شده در داخل حفره رحم رهاست و پس از شش یا هفت روز با پرده جنین تماس حاصل می‌کند و پرده جنین به دیواره رحم می‌چسبد. پرده جنین چاق‌تر می‌شود و در نتیجه تغذیۀ خونی بهتر انجام می‌گیرد. این کار به جنین اجازه می‌دهد که جا باز کند و به تدریج و به طور کامل زیر پوشش پرده قرار گیرد. بنابراین شبه جنین در دیواره رحم رشد می‌کند نه در حفرۀ آن. مستقر شدن نطفه در دیواره رحم پایان مرحله نطفه‌ای است و در این مرحله بزرگی تخم به اندازه سر سوزن است.  
   دومین مرحله: دومین مرحلۀ بارداری مرحلۀ شبه‌جنینی یا مرحلۀ رویانی است و از پایان هفته دوم تا پایان هفته هشتم طول می‌کشد. ویژگی این دوره رشد سریع و برقراری ارتباط جفتی با مادر و ظهور ساخت‌های اولیه همه اعضای اصلی است. در طول این مرحله شبه‌جنین دوره رشد استثنایی را پشت سر می‌گذارد و در طول این مرحله از رشد است که اعضای مختلف شکل می‌گیرند. این رشد، رشد جنین را بیشتر از هر لحظه دوره حاملگی، به آثار عوامل خارجی حساس می‌کند. بنابراین دورۀ سرنوشت‌ساز است.     علاوه بر اعضای مختلفی که در این مرحله شکل می گیرند، کیسۀ جنین، بند ناف و جفت هم رشد می‌کنند، جفت بده و بستان‌های بین شبه‌جنین و مادر را ممکن می‌کند بدین ترتیب که مواد غذایی، اکسیژن و هورمون‌ها به داخل جنین می‌روند و گاز کربنیک و مواد زاید از آن خارج می‌شوند. جفت از پرده‌ای تشکیل می‌شود که نفوذناپذیری خاصی دارد، بدین صورت که اجازه نمی‌دهد سلول‌های خونی بین دو ارگانیسم جریان پیدا کنند و خون مادر با خون جنین مخلوط شود. اگر این حالت پیش بیاید، بدن مادر جنین را رد خواهد کرد، به همان صورت که یک جسم خارجی را رد می کند. در پایان هشتمین هفته، شبه‌جنین کاملاً به انسان شباهت پیدا می‌کند. بدن او کامل می‌شود. چهره، بازوها، پاها، انگشت‌ها، گوش‌ها، تنه اولیه و اعضای درونی. این موجود از این لحظه به بعد "جنین" نامیده می‌شود.    
آخرین مرحله: آخرین مرحله زندگی درون رحمی، یعنی مرحله جنینی، از نهمین هفته بارداری شروع می‌شود و با زایمان پایان می‌یابد. در این دوره دستگاه‌ها و اعضای اصلی به شکل‌گیری خود ادامه می‌دهند و نقش خود را ایفا می‌کنند. هر چند که رشد به اندازه مرحله شبه‌جنینی خارق‌العاده نیست. دگرگونی‌های مهمی به بار می‌آورد و پس از ده هفته چهره جنین حالت چهره انسان کامل را به خود می‌گیرد. در طول سومین ماه ساخت‌های عصبی و استخوانی رشد می‌کنند و موجب حرکات خودبه‌خودی بازوها، پاها و انگشتان می‌شود. در چهارمین ماه تحریک سطوح بدنی جنین حرکات بازتابی متفاوتی ایجاد می‌کند.     نزدیک به آغاز ماه پنجم، حرکات خودبه‌خودی انجام می‌دهد و این حرکات به وسیلۀ مادر و پدر در صورتی‌که دومی دست خود را روی شکم اولی بگذارد، احساس می‌شود. در شش ماهگی ابروها و مژه‌ها به خوبی ترسیم می‌شود و بدن کوچک است، اما تناسب‌های بدن کامل را دارد. در ماه هفتم جنین تقریباً یک کیلوگرم وزن و 38 سانتی‌متر طول دارد. پوست او سرخ، چین‌خورده و پوشیده از روغن است از این لحظه به بعد کودک نارس هم به دنیا بیاید می‌تواند زنده بماند. در هشت ماهگی بافت چربی زیر پوست را می‌پوشاند و جنین یک کیلوگرم دیگر افزایش وزن پیدا می‌کند و فعالیت‌های عصبی ـ ماهیچه‌ای او بیشتر می‌شود. در 9 ماهگی پوست سرخ می‌شود، اعضاء گرد می‌شوند و ناخن‌های انگشتان پا و انگشتان به خوبی شکل می‌گیرند.     در پایان بارداری، حوالی سی و هشتمین هفته بدن تپل شده است و همه اعضای لازم برای زندگی مستقل خود مشغول به کار است. حال جنین آماده است که به دنیا بیاید.لحظه‌های مهم رشد پیش از تولد:ماه اول:
  • باروری صورت می‌گیرد.
  • نطفه در دیواره رحم جای می‌گیرد.
  • دستگاه عصبی و دستگاه قلبی ـ عروقی شروع به کار می‌کنند.

ماه دوم:
  • سر به سرعت شکل می‌گیرد. اندازه سر، ابتدا به اندازه نصف نطفه است.
  • چهره و گردن شکل‌گیری خود را آغاز می‌کنند.
  • چشم‌ها به سرعت به طرف مرکز صورت متوجه می‌شوند.
  • دهان و آرواره‌ها شکل می‌گیرند و متمایز می‌شوند.
  • اعضای اصلی دستگاه گوارش متمایز می‌شوند.
  • اعضاء جوانه می‌زنند و رشد می‌کنند.
  • بین جنین و جفت جریان خون برقرار می‌شود و قلب شروع به کار می‌کند.

ماه سوم:
  • اعضای گوارش شروع به کار می‌کنند.
  • مراکز تشکیل استخوان (استخوانی شدن) ظاهر می‌شود.
  • جوانه‌های دندان شیری شکل می‌گیرد.
  • اعضای جنینی معمولاً در مورد پسر به خوبی رشد می‌کنند.
  • دست‌ها، پاها و انگشت‌ها به خوبی حرکت می‌کنند.

ماه چهارم:
  • چهره حالت انسانی به خود می‌گیرد.
  • قسمت پایین بدن به سرعت رشد می‌کنند و بقیه بدن به اندازه سر اهمیت می‌یابد.
  • حرکات بازتابی تندتر می‌شود.
  • اکثر استخوان‌ها آشکارا معلوم می‌شود.
  • در مورد پسر بیضه‌ها طوری قرار می‌گیرند که بعداً باید در پایین کیسه بیایند و در مورد دختر، رحم و واژن قابل تشخیص می‌شوند.

ماه پنجم:
  • کل بدن پوشیده از پشم (مو) می‌شود.
  • چربی بدن متراکم می‌شود.
  • بینی و گوش داخلی استخوانی شدن را آغاز می‌کنند.
  • ناخن‌های دست و پاها به تدریج ظاهر می‌شوند.

ماه ششم:
  • ابروها و مژه‌ها به خوبی معلوم می‌شوند.
  • بدن کوچک است اما وقتی نسبت‌های بدن و سر در نظر گرفته می‌شود بدن به صورت اعجاب‌انگیزی به بدن انسان بزرگسال شباهت دارد.
  • کرتکس (قشر مخ) مغز قسمت‌های خود را تشکیل می‌دهد.
  • چشم‌ها به‌طور کامل بسته است.

ماه هفتم:
  • اگر جنین به دنیا بیاید، زنده خواهد ماند.
  • پوست جنین سرخ و چروکیده است.
  • شیارها و چین‌خوردگی‌های مغز به سرعت رشد می‌کنند.

ماه هشتم و نهم:
  • در زیر پوست بافت چربی تشکیل می‌شود.
  • ناخن‌ها از نوک انگشتان تجاوز می‌کنند.
  • قسمت زیادی از پشم‌های بدن از بین می‌رود.
  • فعالیت اعضای اصلی شدیدتر می‌شود.
  • کل بدن پوشیده از چربی می‌شود.

منبع : سایت تابش